manolya ağacı (Magnolia)

Familya: Magnoliaceae
Cins: Magnolia
Manolya, manolyagiller (Magnoliaceae) familyasından Magnolia cinsini oluşturan her dem yeşil ve yaprak döken odunsu bitki türlerinin ortak adı.Saçak kök yapısına sahiptirler. Çok kalın değildir. Genç sürgünler, tomurcuk ve agregat meyve pas rengi tüylerle sık bir biçimde örtülmüştür. Çok çatlaklı değildir. Yaşlandıkça çatlaklar oluşur. Kahverengindedir. Ucu küt ya da hafif sivri, dip tarafı kama şeklinde sonuçlanır.

Manolya türlerinin tabii alanı oldukça dardır. Kuzey Amerika'nın doğusu, Orta Amerika, Batı Hindistan ve de Doğu ve Güney doğu Asya'yı içerir. Bugün manolyanın çok türü ve herhangi bir zamanda artırılan miktarı, Kuzey Amerika'nın büyük bir kısmında, Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda'da süs ağacı olarak bulunabilir. Tür adını, Montpellier (Güney Fransa'da bir şehir)li Fransız botanikci Pierre Magnol'dan alır.

Monolyaların ilkel türler olduğu kabul edilir. Arıların yayılıp görünmesinden önce, çiçekler tozlaşmayı kın kanatlı böcekleri teşvik ederek sağlıyordu. Sonuç olarak, manolya çiçeklerinin dişi üreme organlarının (karpel) böceklerin yeme ve sürünmele zaralarından sakınacağı düşünülür M.acuminata 'nın 20 milyon yıl öncesine tarihli fosilleşmiş türü bulundu.

Manolya, Missisipi ve Louisiana'nın resmi devlet çiçeğidir. Missisipi'de çiçeklerin bolluğu "Manolya Devleti" takma adına yansıdı. Manolya aynı zamanda Missisipi'nin resmi devlet çiçeğidir.

Begonya (Begonia)

Familya : Begoniaceae

Cins :Begonia

yumrulu begonya Saksılara aynı miktarda funda toprağı, ince dere kumu ve eski çürümüş koyun gübresinden meydana gelmiş harçtan doldurulur. Mart-Nisan aylarında begonya yumruları bu saksılara dikilir. 4-5 günde bir defa sulanır, iri ve gösterişli çiçek açması için sulama ile birlikte ara sıra şerbet vermelidir
Mart ayında bu küçük yumrular fincan saksılara dikilir. Çelikle üretmeye gelince; İlkbaharda ana yumrular seralarda yastıklara dikilir. Sık sık sulanır. 3-4 hafta sonra sürgünler meydana gelir. Sürgünlerin boyu 10 cm.yi bulunca yumru ile birleştiği yerde sürgün dikkatlice kesilir. Alınan bu çelikler fincan saksılara dikilir. Sıcak seralarda köklendirilir.

Ardıç ( juniperus)

Familya : CupressaceaeCins: Juniperus

Ardıç Servigiller (Cupressaceae) familyasından Juniperus cinsine ait iğne yapraklı ağaç ve çalı formundaki taksonların ortak adı.

Üremesi için bir başka türe bağlı olabilmektedir. Ardıç tohumları yere dökülür ancak bu tohumlar bir ardıç kuşu tarafından yenmedikçe çimlenme gerçekleşmez. Ardıç kuşunun sindirim sisteminde ardıç ağacının tohumlarının kabukları açılır. Ardıç kuşu dışkısı ile birlikte toprağa karışan tohumlar kolayca çimlenir.

Şaman Türkmen'lerde ve Bektaşi - Alevilerde kutsal olarak kabul edilen bir ağaçtır. Dallarına bez baglanarak dilek tutulur veya dalları tekkelerde tütsü olarak kullanılır.

Türkiye'deki en eski ardıç ağacının Konya, Taşkent Alata (Balcılar)'da bulunduğu iddia edilmektedir. Bu iddiaya göre bin veya 2300 yaşında olan bu ağaca yöresel olarak ağıl ağaç denilmektedir.

Ardıç tohumları pek çok hastalığın tedavisinde "bitkisel ilaç" olarak yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Ardıç tohumları yemeklere koku ve tat vermek maksadıyla da kullanılırlar - özellikle yağlı et yemeklerinde yemeği "hafifletmek"te de çok yararlıdır.


Ardıç Kayseride sürünücü tür olarak sıkça kullanılmaktadır. Benimde kullanmayı sevdiğimbir bitkidir.

 

Ateş dikeni (Pyracantha)

Familya:  Rosaceae

Cins: Pyracantha

Ateş dikeni (Pyracantha), rosaceae familyasına ait, yaz kış yeşil kalan çalılardandırMeyveleri halk arasında "Köpek Elması" olarak da bilinir.
3 metreye kadar boylanabilir. İnce uzun ve oval yaprakları vardır. Salkım şeklinde sarımtrak ve beyaz çiçekleler açar. Dikenli bir çalıdır. Koyu kırmızı, kırmızı turuncu ve sarı renkli, üzüm salkımı şeklinde meyveleri olur. Meyveleri tatlıdır. İnsan sağlığına, özellikle de yüksek tansiyona olumlu etkisi vardır. Ilıman yerleri sever. Bol ışığa, az suya ihtiyaç duyar. Üzerinde geliştiği toprakta çok besin öğesi aramaz. Bahçelere tek başına ya da gruplar halinde dikilebilir. Ayrıca çit oluşturmak için de kullanılır.

Katalpa ( Catalpa)

 Familya : Bignoniaceae

Cins : Catalpa

Yaz yeşili yaprakları yürek şeklindedir. Çiçeklerihoş kokuludur ve Haziran-Temmuz aylarında açar. Ağaç gövdesi çatlaklı ve esmer renklidir. Güneş alan organik maddelerce zengin derin toprakları severler.


Pavlonyaya çok benziyor ama aynı familyadan değiller şekerim.

Kıral ağacı (pavlonya)

Familya: Paulowniaceae

Cins : pawlonia

pavlonya bir ağaç türüdür. Çin kavağı olarak da bilinir.Yılda yaklaşık 5-6 metre uzaması ve yetiştirmesinin diger ağaç türlerine gore daha zahmetsiz olması ile bilinir.

Ayrıca kısa vadede yüksek getirisi olan bir agaçtır.

Salkım şeklinde çiçekleri vardır.Çukurova üniversitesinde yemekhane yolunda karşılıklı dizilmiştir. Baharda açtıklarında o kadar güzel görünürlerki aşık olabilirsiniz. Ben oldum... 

Paulownia tomentosa 15-30 cm boyunda, 10-20 cm genişliğindeki yürek biçimli yaprakların sapları 10-15 cm uzunluğundadır. Sivri uçlu, bazen 3 sığ loplu olan yaprakların üst yüzü yeşil, alt yüzü gri-yeşil renkli ve tüylüdür. Genç sürgünler tüylüdü Koyu gri gövde kabuğu gençken çatlaksız ve lentiseller belirgindir. İleri yaşlarda sığ çatlaklar oluşur. Bir metreye kadar çap yapabilir.sık dallı.Terminal çiçekler bileşik salkım şeklinde, çanak ve taç yaprakları 5'er adet olup, taç yaprakları boru gibi birleşik ve ucu farklı boyutlarda 5 lopludur. İlkbaharda yapraklanmadan önce çiçekler açar.Çiçeği Kokulu.5-6 cm boyundaki tüylü meyve yuvarlakça kapsül şeklinde, yeşil renkli ve sivri uçludur. Dökülmeden uzun süre ağaçta kalır. Tohumlar meyve içinde bol miktarda bulunur. Sıcaklık istekleri yüksek. Ilıman iklim sever. Paulownia suyu seven bir bitki olmasına karşın yüksek taban suyu istemez.Taban suyu toprak yüzeyinden 1-1.5m aşağıda olmalıdır. İlkbahar ve yaz dikimlerinde bölge ve toprak özelliklerine göre haftada 2-3 kez sulama yapılmalıdır.Su ihtiyacı toprak özelliklerine göre farklılık gösterecektir. Bitkinin su ihtiyacını tespit etmenin en pratik yolu toprak muayenesidir.Toprak tavını kaybetmeye yakın plantasyonlar sulanmalıdır. Paulownia bol su istemesine karşın kök bölgesinde devamlı aşırı miktarda su istemez.Gereğinden fazla sulandığında özellikle fide dikimi yapılmışsa fidelerde çürümeden dolayı kayıplar olacaktır. Bitkilerin büyümesiyle sulama araları açılacak 15 günde 1 e kadar düşecektir.

Şimşir ( Buxus)

Familya : Buxaceae

Cins : Buxus

Genel olarak çalı nadiren ağaççık formunda herdemyeşil bitkilerdir. Sürgünleri dört köşelidir. Yaprakları derimsi, tam kenarlı ve tüysüzdür. Gölgeye dayanıklı, yavaş büyüyen nemli besin maddelerince zengin toprakları tercih eder. Çok nadir de olsa ağaç formunda olabilir ve kuşüzümüne benzer meyveler verir. Sudan yoğun olan ender bitkilerden biridir. Doğal görünümü ve dayanıklılığından dolayı tahta kaşık oymacılığında tercih edilirler.

Kayseride sıkça kullanılan sık yapraklı olduğ için şekilli budamaya ve çit bitkisi yapımına uygundur efenim.

Hanımeli (lonicera )

Familya : Linnaeacea

Cins : lonicera

Hanımeli, Caprifoliaceae (linnaeacea ) familyasına ait çalı veya sarmaşık gurubuna ait biti tkidi.dan bir bitkidir. Yaklaşık 180 türü vardır, bunun 100 kadarı Çin'dedir. Avrupa ve Kuzey Amerika'da 20şer türü vardır. En çok bilinen türleri Lonicera periclymenum(Avrupa Hanımelisi), lonicera japonica (Japon Hanımelisi, Beyaz Hanımeli) veLonicerasempervirens(Mercan Hanımelisi, Trompet Hanımelisi) dir.

Yapraklar karşılıklı, basit oval ve 1-10cm uzunlukta çoğunlukla dökülen olmakla beraber sürekli olanlarıda bulunur. Türlerin çoğu hoş kokulu, yenilebilen nektar üreten, çan şeklinde çiçeklere sahibtir. Meyvesi çok çekirdekli kırmızı, mavi ya da siyah çitlenbik şeklindedir, çoğu türde meyveleri hafif zehirli olmakla beraber birkaçı  yenilebilir meyvelere sahiptir.
Küçükken hatta şimdi bile çiçeğinin içinden çıkan balı yeriz :) Ayrıca kokusuna bayılırım. Sanırım portakal çiçeği kokusundan sonra en etkilendiğim kokulardandır. Kayseride yetişiyor olması ayrıca beni mutlu eden özelliklerindendir...

Meşe (quercus)

Familya: Fagaceae

Cİns : Quercus

Meşe, kayıngiller (Fagaceae) familyasının Quercus cinsinden 400 kadar türü arasında yaz-kış yapraklarını dökmeyenleri de bulunan, kerestesi dayanıklı orman ağaçlarının ortak adı.

Dünya üzerinde geniş bir yayılış sahası vardır. Anavatanı Anadolu,Irak,İran,Lübnan,Afganistan,Pakistan ve Yunanistandır.

25 m boya ve 2 m gövde çapına erişebilen geniş tepeli ağaçlardan, 3-5 m boya sahip çalılara kadar değişen türleri vardır. Bu bitkilerin gövdeleri düzgün, kabuk önceleri düzgün, sonraları kalın ve yırtılmış durumda olup, esmer renktedir. Kökleri yanlara ve derinlere çok gider. Yaprakları da formları gibi değişkenlik gösterebilir, loplu, dişli ya da düz kenarlıdır. "Palamut" adı verilen silindirik meyveleri bir kadeh içinde yer alır. Bazı türlerinin palamudu büyük ve tırnaklı olur.


Tanen bakımından zengin olan bu tür palamudun şırası sepicilikte ve boya sanayiinde kullanılır. İçinde pelit denilen tohumu vardır. Pelit doku bakımından kestaneye benzer. Ancak, tadı acı olduğu için hayvan yemi olarak değerlendirilir. Meşe, alakarga ve sincabın kışın yemek için toprağa gömdüğü ya da kendiliğinden toprağa karışan pelitlerden ürer.


Meşe birçok antik uygarlıkta önemi olan bir ağaçtır. Eski Yunan mitologyasında meşenin Zeus'un kutsal ağacı olarak kabul edilmesi nedeniyle kahinler, rüzgarda meşe ağacının yapraklarından çıkan seslerden yola çıkarak gelecek hakkında bilgi verirlerdi. Galyalılar da meşeye dinsel bir değer atfetmişlerdi. Eski Roma'da ise meşe ağacı Jüpiter'e adanmış bir bitkiydi

T

Göknar (Abies)

Familya :Pinaceae (Çamgiller)

Cins :Abies

Göknar ya da köknar (Abies), çamgiller (Pinaceae) familyasının Abies cinsinden iğne yapraklı ağaç türüne verilen ad. 40m’ye kadar boylanabilen göknarlar, kendine özgü formu, gövde kabuğu iğne yaprakları ve hatta kokusu ile Çamgiller familyasının diğer türlerinden ayırt edilebilir. Yapraklarının alt yüzeyinde beyaz çizgiler vardır.Kozalaklar sonbaharda olgunlaşınca pulları dökülür. Türkiye'de 213.652 hektar saf göknar ormanı bulunmaktadır
Yaz-kış yeşil, boylu orman ağaçlarıdır. Piramidal veya dar konik bir şekilde gelişme gösterir. Gövde genel olarak çatallanma göstermez, dallar gövdeye çevrel olarak dizilmiştir. Kozalakları yukarıya doğru dik olarak durur. Bu özelliği ile kozalakları aşağıya bakan Ladinlerden ayrılır.Kökleri kuvvetli ve kazık köktür
Göknar türleri genellikle yarı gölge ortamlarda iyi gelişme gösterir. Nemli ve verimli orman topraklarını tercih ederler. Ancak nemli, kumlu, veya killi topraklardada iyi gelişirler. Kireçli  topraklardan hoşlanmazlar hava nisibi nemini yüksek, yaz aylarını yağışlı ve serin olmasını isterler.

 

Ladin (Picea)

Familya :Pinaceae (Çamgiller)

Cins : Picea

Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ağaç türlerinin ortak adı.Uzaktan bakıldığında göknara benzese de piramide benzer tepesi ve sarkık dalları ile ondan ayırt edilebilir. Boyu 40–50 m'ye kadar ulaşabilir. İğne yaprakları kısa, sivri uçlu ve kesitli dört köşedir. Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz.

Ginkgo biloba (Mabet ağacı)

Ginkgo biloba (Mabet ağacı)

Familya :Ginkgoaceaae

Cins: Ginkgo

Tür: Ginkgo Biloba
Ginkgolar 20-35 metre aradında yüksekliğe varan (Çin'deki bazı ginkgoların boyu 50 metreyi aşabilmektedir) orta ile geniş arası boyutlarda yaprakdöken ağaçlardır. Zirveleri çoğu kez köşeli, yaprakları uzun ve dağınıktır. Kökleri genelde derine iner ve rüzgar ve karın sebebiyet verebileceği hasarlara karşı dayanıklıdırlar. Genç ginkgolar ekseriyetle ince bedenli olup, uzunlamasına büyümüşlerdir. Daha seyrek yapraklıdırlar. Ağaç yaşlandıkça tepe kısmı genişler. Sonbaharda yapraklar parlak sarı renge döner ve hemen sonra (1-15 gün arasında) dökülürler. Genel olarak bitki hastalıklarına karşı olağanüstü dirençli olmaları, gövdelerinin bitki haşeratına çok iyi karşı koyabilmesi, yüzeyde ilave kökler ve tomurcuklar oluşturabilmeleri ginkgoların çok uzun ömürlü olmalarına imkân vermekte, bazı ağaçların yaşı 2500 yıla varabilmektedir.

Ginkgolar iki evcikli ağaçlardır. Bazı ağaçlar dişi, bazı ağaçlar erkektir. Erkek ginkgolar sporofilli küçük polen kozalakları üretirler ve bunların her birinde merkezi bir aks üzerinde spiral düzende yerleşik iki mikrospor bulunmaktadır.